HANGİ BİLİMSEL YÖNTEMLER KULLANILDI?

Tarih: 04.08.2014 Salı

Saat: 11.15-12.45

Yer: Cennet Yörüsün’ün, Boğsak Köyü girişindeki evi.

Röportajı yapan: Adil Yılmaz

 

​

Cennet Yörüsün: (Kerim Ali’nin amcasının eşi) 1939 doğumlu. 1963 yılına kadar konar-göçer Yörük hayatı yaşadıktan sonra 1963 yılında evlenmiş. Eşiyle birlikte 1964 yılında Boğsak’a yerleşmişler. Eşi 7 yıl evvel vefat etmiş. Şimdi çocuklarıyla birlikte yaşıyor. Geçirdiği bir rahatsızlık nedeniyle yürüyemiyor. Dedesi Yemen, babası ise Kurtuluş Savaşı Gazisi.

 

İki erkek, iki kız dört çocuğu, yedi torunu var. Oğullarının ikisi de okumamış. Kızlarından birisi liseyi bitirmiş, diğeri ise üniversiteyi bitirmiş. Üniversiteyi bitiren kızı şu an Silifke Adliyesinde Yazı İşleri Müdürü olarak görev yapıyor.

 

Kendisinin okul hayatı yok. Yörük hayatı yaşadıklarından dolayı okula gidememiş. Anlattığına göre, o dönem sadece mektup okuyabilmeleri için erkek çocuklarını Işıklar Köyündeki okula yollarlarmış. Kendisi bu yüzden okuyamamış. Ancak 1980 sonrası dönemde açılan Okuma-Yazma Seferberliği sırasında okuma-yazmayı öğrenmiş.

 

“Köyümüz halkına, yakında bulunan Akdere Köyü halkı Bolacalı / Bolaçlı derler. Biz de onlara Işıklı deriz¹. Yakında bulunan Bağlan ve Çatak Köyleri de bizim gibi Bolacalıdır. Babam Kars taraflarından geldiğimizi söylerdi. Ancak tam olarak sormadığım için bilmiyorum.

 

Köy halkı, köyün eski yeri olan Karabucak’a yerleştiğinde yedi kara çadırmış. İyi havalarda çadırlarda, kötü havalarda civardaki inlerde kalırlarmış. Dışarıda damat olarak gelen Mustafa Hoca isimli birisi, köylüye çulha dokumayı öğretmiş. Köylü geçimini bu sayede kazanmaya başlamış.

 

Köylü Karabucak’a yerleştiği zaman eski kalıntı olup olmadığını bilmiyorum. Her yer kaya olduğundan onları şekillendirip duvar olarak kullanmışlar.

 

Çocukluğum ve gençliğimde buradan kalkılıp Karaman’da yaylalara göçülürdü. Gece vakti bütün eşyalar develere yüklenir, çocuklar yalın ayak yürürdük. Buradan kalkıp Karaman’a gitmek 10-15 günümüzü alırdı. Her gece belirli yerlerde kalırdık. Oraya varınca, erkekler tarlaları sürer, düven sürerlerdi. Daha sonra kışa doğru tekrar aynı şekilde geri dönerdik.

 

 

Rahmetli kocam, 1964 yılına kadar çiftçilik yapardı. Şimdi İntermod Motel’in olduğu yer onlara aitti. Orada kavun, kelek yetiştirirdi. Sonradan orayı motelcilere satıp kanalın karşısındaki taş binada iki yıl lokantacılık yaptılar. Ondan önce de köyde² babam taş ustalığı yapardı. Kocam bir gün Taşucundan bir tekne satın alıp getirdi ve balıkçılık yapmaya başladık. Köye balıkçılığı getiren ilk kişi oldu. Ben de hastalanana kadar kendisine yardımcı oldum. O zaman nasıl avlanacaklarını çok bilmezlerdi. Onun için yırtılan ağları tamire Taşucuna götürürler, orada diktirdikten sonra getirirlerdi. Beyim orada nasıl dikildiğini  öğrenip burada kendisi tamir etmeye başladı. Keçi yününden ip yapar, onunla tamir etmeye çalışırdık. Şimdiki gibi çeşit çeşit ip yoktu.

 

Balıkçılıkta acemi oldukları için, ilk dönem lagos balığını yenmez zannedip tuttukları lagosları denize atarlardı. Bir gün yabancı bir teknenin ağzına kadar lagos dolu olduğunu görünce şaşırmışlar. Tekne sahibi onlara “siz her gün tutun. Ben sizden satın alırım. Bu en iyi balıktır” deyince lagosları da tutmaya başladılar.

 

O tarihe kadar Lagos’u zehirli zannederlermiş. Eniştem, ablam vefat ettikten sonra Tokmar köyünden kız istemeye gitmeden önce beyime “lagos götürelim” demiş. Beyim “o zehirli. Adamları öldürürsün” demiş. Ama yine de götürmüşler. Akşam görücüye gittikleri evde ev sahipleri balığı yemiş ama eniştem zehirlensinler diye beklediğinden yememiş. Ev sahiplerine hiçbir şey olmamış. Dönerlerken “o balıktan yine getirin” demişler.

 

 

Köyde 1968’e kadar okul yoktu. Çocuklar tepeyi aşıp diğer köylere giderlerdi. O sene köye bir öğretmen tayin edildi. O yıl okul binası bulunmadığından öğretim köy camisinde yapıldı.³ Ertesi seneyse okul binasında eğitime başlandı.

 

Köye elektrik 1978’de geldi.

 

Köydeki dere yatağı sadece sel olduğunda dolar ve okul binasını da sel alırdı. Yağmur olduğunda herkes çocuğunu kurtarmaya giderdi. O zamanlar köyün tek su kaynağı, caminin karşısındaki arsada halen duran, kuyuydu. Keçi derisini tuzlar tuluk⁴ yapardık. Onunla evlere su taşırdık. Kuyunun suyu azalır ama hiç bitmezdi. Çamaşırlarımızı da orada yıkardık. Boğsak’tan, Karabucak’tan kadınlar gelir, çamaşırlarımızı birlikte yıkardık.

 

Kuyunun bulunduğu yere gavur mezarı derlerdi. Orada eski taşlar vardı. Sonra yok oldular. Bugün Kampın olduğu yerde de “gavur kalesi” dediğimiz bir yer vardı. Bir sürü yüksek duvar vardı. Oradaki duvarları sonradan öğütüp kaldırdılar. Hiçbir şey kalmadı.

 

Köyü ilk kuran yedi çadırdan, savaş zamanı 17 şehit verilmiş. Babam o zamanlar küçükmüş. İşgal zamanı “Arap Askerleri geliyor” dedikleri zaman herkes korkar kaçarmış.⁵ Dedem Yemen’de kalmış.⁶ Kocamın dayısı da orada esir düşmüş. Sonra kaçmış. Yolda “bunların karınlarında altın var” diye Türk askerlerinin karınlarını yararlarmış. Dayım⁷, bir nehre gelmiş, orada Araplar “paran var mı” diye sormuşlar. Cebindeki iki mecidiyeyi çıkartıp vermiş ve nehri öyle geçmiş. Dağlardan yürüyerek buralara geldikten sonra bir Yörüğün kapısını çalıp ekmek istemiş. Yörük kadını, üstünde altın olduğu halde, kaçak olduğunu bildiği için yiyecek vermemiş. “Yemenden geldim. Kendi memleketimde aç kaldım” derdi.

 

Gençliğimde Boğsak koyuna yabancı gemiler gelirdi. İçinden bir sürü insan çıkar, dağları, ormanları gezerdi. Onlar varken korkar, kadın ve kızların hiçbirisi dışarı çıkamazdı. Şimdi istedikleri gibi gelemiyorlar.

​

Uzun zaman keçi, davar güttüm. Kocam keçileri adaya⁸ bırakalım dedi. Dört tane keçiyi adaya bıraktık. Birkaç gün sonra öldüklerini söyledi. İnanamadım, bakmaya gittim. Gerçekten de ölmüşlerdi. Bir tanesi yavrusunu mezarın⁹ orada doğurmuş, o da ölmüştü. Çok üzülüp ağladım.

 

Geçirdiğim hastalık nedeniyle adayı çok iyi bilmiyorum. Sadece görünen bazı yapıların olduğunu biliyorum. Mezar var, bir de duvarlar var.

 

Bir sefer adaya bir eşek bırakıldı. Köyde yalnız yaşayan bir kadın, kışın eşeğine bakamadığı için adaya götürüp bıraktılar. Ben kıyıda hayvanlarımı güttüğümde, adanın kıyısına kadar gelir bağırırdı.

 

Biz de, torunlarımız için tavşan almıştık. Tavuklarıma saldırmaya başlayınca adaya bıraktık. Orada çoğalmışlar. Sonradan hepsinin avlandığını duyduk. Şimdi kalmamış.

 

Belen taraflarından bir kasap, davarlarını kışın Dana Adasına bırakıyor. Halen de bırakıyormuş. Bütün kış orada kalan hayvanları baharda alıp yaylaya çıkartıyormuş. Yüzlerce, binlerce hayvanı varmış. Mavikent Tarafından teknelerle götürüyormuş. Bazen hayvanların bazılarını bulamıyormuş. Şimdi de birkaç tanesi adada dolaşıyormuş.

 

Eski zamanlardaki insanlar daha iyiydi. Para azdı ama çok çalışır, çok yaşarlardı. Şimdi genç yaşta hastalıktan ölüyorlar. Şimdi buralara Nükleer Santral de yapılınca herkes hasta olacak. Denizde balık kalmayacak. Toprak da zehirlenecekmiş diyorlar.

 

Karayolunun köyün dışına alınması iyi oldu. Eskiden yol köyün içinden geçerken tavuklarımızı, kedilerimiz, köpeklerimiz eziliyordu. Şimdi o dert yok.

 

 

Bazen evden köye baktığımız zaman, toprağı, suyu olmadığı için en kötü yere bizimkiler yerleşmiş derim. Bazen de denizin, çevrenin güzelliğine bakıp en güzel yere bizimkiler yerleşmiş derim.

 

Şimdiki gençler bizim çektiğimiz sıkıntıları bilmiyorlar. Ellerinin altında her şey var. Buralarda çalışana iş çok. Para kazanacak iş fazla. Televizyonda büyükşehirlerdeki işsizliği görünce halimize şükrediyorum.

 

Eskiden bize çadır çivisi bile çaktırmazlardı. Şimdi her yer beton bina oldu. Kimse de kalmayınca artık, eski günleri özlüyorum. 

​

¹ Işıklı’lar 17.-18. yy’da bilinen büyük bir aşiret. Aşiret’in bir kolu Manisa ili Soma ilçesine dağlı köylerde oturuyor. Köylerden birisinin adı da Işıklar. (A.Y.)

² Burada köyden kasıt köyün eski yeri olan Karabucak (A.Y.)

³ Eski köy camisi. Şimdiki caminin yerinde bulunuyormuş.

⁴ Tulum (A.Y.)

⁵ Buradaki Arap’tan kasıt, İngiliz ve Fransız İşgal orduları içinde bulunan Afrika kökenli askerler olmalı (A.Y.)

⁶ Şehit düşmüş (A.Y.)

⁷ Kocasının dayısı (A.Y.)

⁸ Boğsak Adası (A.Y.)

⁹ Mezardan kasıt Martyrion (A.Y.)